Di truyền liên kết là gì?

Năm 1910 Thomas Hunt Morgen đã tiến hành nghiên cứu di truyền trên ruồi giấm, ông là người đề xuất học thuyết di truyền NST (1910 – 1922). Thomas Hunt Morgen đã phát hiện tượng di truyền liên kết. Vậy di truyền liên kết là gì?

Mục Lục

Khái niệm di truyền liên kết là gì?

 Di truyền liên kết được hiểu là hiện tượng một nhóm tính trạng được di truyền cùng nhau, được quy định bởi các gen trên một NST cùng phân li trong quá trình phân bào.

Thí nghiệm của Moocgan

Đối tượng nghiên cứu trong thí nghiệm của Moocgan là ruồi giấm.

Thomas Hunt Morgen (25.9.1866 – 1945) đã đạt giải thưởng Nobel năm 1933. Viện sĩ danh dự Viện hàn lâm khoa học Liên Xô 1932. Chủ tịch Viện hàn lâm khoa học Hoa Kỳ 1927 – 1931. Ông cũng là người đề xuất học thuyết di truyền NST (1910 – 1922).

Thomas Hunt Morgen chọn ruồi giấm làm đối tượng nghiên cứu vì ruồi giấm mang nhiều đặc điểm thuận lợi cho các nghiên cứu di truyền: 

+ Ruồi giấm có vòng đời ngắn.

+ Dễ nuôi trong ống nghiệm.

+ Số lượng NST ít (2n = 8).

+ Đẻ nhiều.

+ Có nhiều biến dị dễ quan sát.

– Thí nghiệm của Mocgan trên ruồi giấm cho ra kết quả như sau:

+ Lai hai dòng ruồi giấm thuần chủng: thân xám, cánh dài x thân đen, cánh cụt.

+ F1: 100% thân xám, cánh dài.

+ Lai phân tích: đực F1 x cái đen, cụt.

Ông đã thu được các thế hệ sau tỷ lệ là 1 thân xám, cánh dài : 1 thân đen, cánh cụt

 Ý nghĩa của di truyền liên kết

Di truyền liên kết làm hạn chế biến dị tổ hợp là hiện tượng một nhóm tính trạng được di truyền cùng nhau.

di-truyen-lien-ket-lam-han-che-bien-di-to-hop

 

Di truyền liên kết làm hạn chế biến dị tổ hợp

Di truyền liên kết đảm bảo sự di truyền bền vững của từng nhóm tính trạng được quy định bởi các gen trên một NST.

Di truyền liên kết chọn giống người ta có thể chọn được những tính trạng tốt đi kèm với nhau.

Đặc điểm di truyền liên kết với giới tính của các tính trạng liên kết với nhiễm sắc thể giới tính X. Gen nằm trên nhiễm sắc thể X gọi là liên kết với X. T.H.Moocgan là người đầu tiên phát hiện ra sự di truyền của gen liên kết với X ở ruồi giấm. Ông phát hiện ra đột biến mắt trắng ở ruồi giấm khi lai ruồi đột biến này với dòng bình thường có mắt đỏ. Moocgan đã đi đến kết luận mắt ở ruồi giấm phải nằm trên nhiễm sắc thể X. Ví dụ: Cái mắt đỏ x đực mắt trăng => F1: 100% mắt đỏ => F2: 50% cái mắt đỏ : 25% đực mắt trắng : 25% đực mắt đỏ Phép lai nghịch: Pt/c: cái mắt trắng x đực mắt đỏ => F1: 50% cái mắt đỏ : 50% đực mắt trắng => F2: 25% cái mắt đỏ : 25 cái mắt trắng : 25 đực mắt đỏ : 25 đực mắt trắng.

Có sự di truyền chéo đối với tính trạng lặn nằm trền X , tỉ lệ phân li kiểu hình ở đời F2 có sự khác biệt ở hai giới. Moocgan đã cho rằng gen quy định màu mắt ở ruồi giấm trên nhiễm sắc thể Y không có gen tương ứng. Do gen trên nhiễm sắc thể liên kết với nhiễm sắc thể X có nhiều điểm khác biệt thường quy định là do ở giới đực chỉ có một nhiễm sắc thể X.

Quá trình tái kết hợp đồng nhất

Nhiễm sắc thể là các chuỗi DNA chứa hàng trăm hoặc thậm chí hàng ngàn gen được tái tổ hợp trong quá trình phân bào. Trong quá trình tái tổ hợp tương đồng, nhiễm sắc thể được kết hợp với một bản sao khác của nhiễm sắc thể tương đồng có thể được cắt ra tại các điểm ngẫu nhiên hoặc bị cắt tại cùng một điểm.

Các sinh vật sinh sản hữu tính đều có các gen cho cùng một tính năng có hai bản sao của mỗi nhiễm sắc thể. ví dụ như màu tóc có thể mã cho tóc đen và bản sao khác cho tóc đỏ. ). Hai nhiễm sắc thể có cùng gen, mỗi bản sao của nhiễm sắc thể có thể chứa một alen khác nhau được gọi là nhiễm sắc thể tương đồng.

NST là các chuỗi DNA chứa hàng loạt các gen các sinh vật thuộc sinh sản hữu tính có 2 bản sao của mỗi NST. Ví dụ NST mang gen quy định màu tóc thì mỗi bản sao của 1 NST lại có thể có một alen khác nhau. Nên sẽ cho ra 2 màu tóc khác nhau là đen hoặc đỏ thì được gọi là các NST tương đồng. 1 loại tế bào chỉ có duy nhất một bản sao của mỗi NST thay vì hai loại.

Giao tử được hình thành qua quá trình phân bào của tế bào đó là giao tử giao tử chính là trứng và tinh trùngtrong trường hợp của con người. Hiện tượng các tế bào con có được 1 bản sao của mỗi NST thay vì 2xảy ra trong quá trình quá trình giảm phân tái tổ hợp tương đồng.

Có một loại tế bào chỉ có một bản sao của mỗi nhiễm sắc thể trong trường hợp của con người. Các tế bào trải qua quá trình phân bào có được một bản sao của mỗi nhiễm sắc thể thay vì hai là khi giảm phân tái tổ hợp tương đồng xảy ra.

Sự tái tổ hợp của các gen liên kết trong quá trình tái tổ hợp tương đồng có thể thấy các gen liên kết được di truyền với nhau như thế nào. Tái tổ hợp tương đồng để hiểu các loại di truyền liên kết dụ thực tế để hiểu rõ hơn như bị tàn nhang và tóc đỏ. Lý do là vì các gen mã hóa tàn nhang và các gen mã hóa tóc đỏ đã nằm sát nhau nên dẫn đến việc các gen được di truyền cùng nhau hầu hết thời gian trên cùng một nhiễm sắc thể. Khi tái tổ hợp tương đồng xảy ra, DNA sẽ bị cắt ở giữa hai gen.

 Khả năng mã hóa DNA của hai gen này bị tách ra rất thấp, rất khó có khả năng DNA bị cắt ở giữa hai gen. Trên đây là nội dung xoay quanh kiến thức về di truyền liên kết là gì, ý nghĩa của di truyền liên kết. Hy vọng rằng bài viết sẽ giúp bạn giải đắp được thắc mắc liên quan đến chủ đề này.

Facebook Comments
Rate this post